"Сизлардан илтимос, суриштириб беринглар, қўлимиз калталиги учун Москвага бориб ўзим излашимга имкон йўқ, онам адойи тамом бўлди" деб ёзган эди йўқолган аёлнинг ёлғиз укаси.

Излаб излаб ўша аёл билан бирга ишлаган тожик йигитнинг телефон рақамини топдик. Ўзим гаплашдим.

– Ало, ассалому алайкум. Сизларда Зилола исмли Самарқандлик аёл ишлаган экан, биз шу аёлнинг қариндошларимиз. Анча кундан бери синглимиздан хабар йўқ, сизлар билмайсизларми мабодо?

– Ваалейкум ассалом брат, ҳа Зилола опа бизда ишларди, 30 декабрь куни эрталаб, "мен йўлдаман ишга бораяпман" дея телефон қилди, лекин ишга келмади. Ўшандан бери йўқ, билмаймиз қаердалигини – деди у.

– Яшаш жойини билмайсизми?

– Йўқ брат, қаерда яшашини билмасдим...– тутилиб гапирди у.

Кейин телефонни ўчирди. Орадан беш дақиқа ўтар ўтмас ўзи қайтиб телефон қилди.

– Брат, сиз у опага ким бўласиз?– сўради у.

– Мен у аёл билан битта вилоятданмиз, ёнимдаги шеригим қариндоши бўлади.

– Ростдан ҳеч гапдан хабарларингиз йўқми? Мен дабдурустдан айта олмадим боя.

– Нима гапдан?

– Ўша куни бир одам телефон қилиб, опани йўлда машина уриб кетди, деди. Ўша жойда жони узилган экан, қариндошлари келиб жасадини Ўзбекистонга олиб кетибди.

Бу гапдан миямга оғриқ кирди.

– Тушунмадим? Туғишган укаси ҳозир бизга ёздику, сиз адашаётгандирсиз?

– Билмадим брат, мен ўзбекча гапира олмайман, русчада ҳам тушунтиришим қийин. Ҳозир сизнинг рақамингизни бош ошпазимизга бераман у телефон қилади сизга. У киши ўзбек, нима савол бўлса шу акага беринглар.

– Хўп майли.

Орадан бир оз вақт ўтиб бош ошпаз телефон қилди. Ҳол-аҳвол сўрашдик.

– Машина уриб кетибди деган гап бекор, ўша куни йўлда бир аёлни ростан машина уриб кетган, лекин у Зилола эмас, аниқ. Кимдир шунақа деб айтган, лекин ноъмалум– деди ошпаз ака.

– Сиз анча вақтдан бери бирга ишлайсизми Зилола билан? Авваллари ҳеч бунақа хабарсиз кетган вақти бўлмаганми?

– Анча вақтдан буён бирга ишлаймиз, энг тартибли ишчиларимиздан, ҳеч қачон ишга кеч қолмаган ёки келмай қўйган куни бўлмаган. Телефонни-ку умуман ўчирмасди.

– Биронта таниши ёки дугонасини танийсизми? Кимдан сўрасак бўлади?

– Билмайман тўғриси, у билан фақат иш юзасидан гаплашганмиз. Ҳатто қаерда яшашини ҳам билмаймиз, у жудаям кам гап, фақат ўз иши билан машғул бўлгани учун шахсий ҳаёти тўғрисида иш хонадагилар ҳеч бири ҳеч нарса билмас экан.

– Балки телефонни ўчириб, байрам кунлари бирон жойга дам олишга кетиб юбордимикан?

– Йўқ, мен бунга ишонмайман. У унақа аёл эмас, юз фоиз ишонч билан айтаман. Унинг битта камчилиги бор эди, шу сабабли аввал кўп уришардим. Иш вақтида ҳам доимо чўнтагида телефон, қулоғига қулоқчин тақиб юрарди.

Иш вақтида телефон ишлатиш мумкин эмас деб танбеҳ бераверганимдан кейин бир куни у, "ака агар ишимни эплолмаётган бўлсам айтинг, менг телефон халал бергани йўқ.

Мен телефонни ўчириб ёки бир четга ташлаб қўйиб ишламайман! Агар шу камчилигим ёқмаса майли ишдан бўшатинг!" деди.

Сабабини сўрадим: "Бундан уч йилча олдин яккаю ёлғиз синглим бахтсиз тасодиф сабаб оламдан ўтди, ўша куни у мен билан гаплашиш у роса телефон қилган, мен аҳмоқ телефонимни овозсиз қилиб ухлаб ётган бўлганман. Эрталаб туриб қарасам совуқ хабар келган синглингдан айрилиб қолдик деган, ҳаттоки бора олмадим. Бир йил олдин укам вафот этди, у ҳам ўлими олдидан менга телефон қилган, мен яна армонда қолдим.

Шу шу доим қўлимдан телефонни қўймайман, Аллоҳ асрасин ёмон хабардан, аммо барибир қўрқиб қолганман. Кунига ўн марталаб онамга телефон қиламан, гаплашиб тураман" – дея жавоб берди.

Унинг бу гапларидан кейин биргина унга иш вақтида ҳам телефонда гаплашиб туришига индамайдиган бўлдик. У уйдагиларни ҳавотирга қўйиб, хабарсиз кетадиган қиз эмас.

– Сизлар уни излаб бирон жойга мурожаат қилмадингларми?

– Тўғриси йўқ ака, иш билан бўлиб қолдик узр.

– Иш хоналарингиз манзилини ёзиб юборинг, эрталаб борамиз.

Биргалашиб суриштирайлик.

– Хўп, ҳозир ёзаман.

* * *

Эрталаб икки киши йўлга чиқдик. Кеча берилган манзилга бориб, биринчи Азиз исмли тожик йигит билан гаплашдик. Бу кеча биз биринчи гаплашган йигит эди.

– Зилола йўқолганига йигирма кун бўлибди, ҳеч ким сўраб келмадими? Сизлар уни излаб бирон жойга ариза бермадингларми?– сўрадим ундан.

– Йўқ, сизлардан бошқа ҳеч ким сўрамади.

Биз қариндошлари топган бўлса керак, деб ҳеч қаерга мурожаат қилмадик.

– Уни машина уриб кетди, деб ким айтди сизга?

– Бир ўзбек йигит ўша куни телефон қилиб, "мен двроникман, уни машина уриб кетди" деди. Ўша кундан бери опанинг телефони ўчган, ишга келмади. Биз шу гап рост бўлса керак дебмиз.

– Ўша рақам борми сизда?

– Сақламаган эканман, кейин топа олмадим. Зилола опа бу жойдан анча узоқда яшарди, ВДНХ томондан келарди ишга, бу воқеа ўша ёқда бўлган деб эшитдик.Аммо аниқ манзилини билмайман.

* * *

Улар билан хайрлашиб кўчага чиқдик. Яна бир-икки жойга кириб чиқдик, кейин элчихонага бордик. Элчихонадаги юрист йигит:

– Сизлар полиция бўлимига бориб ариза беринглар – деди.

– Мен бу жойга келмасдан аллақачон полиция бўлимига борган бўлардим, аммо ўзимнинг ҳужжатларимда ишкал бор, шеригим русчани билмайди. Шунинг учун сизлардан ёрдам сўраб келдик. Бизининг фуқаромиз бедарак кетган, деб ҳар қандай идорага телефон қилиш имкони бор сизларда, сўраб беринглар,– дедим.

– Ариза ёзиб бериб кетинг, ўн беш кун ичида жавобини айтамиз,– деди у.

– Онаси дақиқама дақиқа ёзаяпти, нима хабар бор деб, сизлар ўн беш кун дейсизлар!

– Қоида шундай ака, бунча вақт кутмаймиз десангиз полиция бўлимига бориб ариза беринглар,– шундай деб елкасини қисди у.

Битта ариза ёзиб, кейин у жойдан чиқдик.

– Булардан фойда йўқ экан, миграция агентлигига боришимиз керак экан ўзи– дедим-да, ўша томонга юрдим.

Агентлик эшиги ёнида шу ташкилот ходими Машраб Мадраҳимовни кўриб қолдим. Учрашмаганимизга беш йилдан ошибди ўзиям. Салом-аликдан кейин хонасига бошлади.

Келишимиздан мақсадни қисқача айтдим ва Зилоланинг маълумотларини бердим.

– Ҳозир ака, суриштириб кўраман, – у шундай дея бир жойга телефон қилди. Уч минутга бормай маълумот олди.

Афсуски синглимиз ростдан ҳам 30 декабрь куни бахтсиз ҳодиса сабаб оламдан ўтган, ҳозирда моргда сақланаётган экан.

Томоғимга йиғи тиқилди, кўзимда ёш айланди. Ўттиз саккиз ёшида бегона юртларда тирикчилик ташвишлари сабаб ишлаб юриб оламдан ўтган ўзбек аёли, йигирма кундан буён жасади эгасиз қолиб, моргда ётган ўзбек аёли...

Яқинларим ҳолидан хабарсиз қолмай деб доим кўзи телефонда, аммо ўзининг ҳолидан ҳамма бехабар ўзбек аёли. Не азобда жон берди экан а?!

Агентлик ходимларига мингдан-минг раҳмат, барака топишсин, ўз ишларини аъло даражада қилишаяпти. Шу куннинг ўзида барча керакли ишларни қилишга киришишди. Жасадни Ўзбекистонга юборишни ўз зиммаларига олишди.

Дуо қилайлик Зилола синглимизни Аллоҳ раҳматига олсин! Жойларини жаннатлардан қилсин, ортида қолган ёлғиз ўғлини умрини узоқ қилсин.

Кутилмаган давом

Ассалому алайкум азиз дўстлар, яқинда “бир синглимизни излаяпмиз, деб хабар қўйган эдим, кейин у аёлнинг бахтсиз ҳодиса сабаб вафот этгани ҳақида ҳам ёздим. Биринчи хабарост мазмуни қидирув бўлгани учун расмини ҳам қўйган эдим.

Менга келган хабарларга кўра кимлардир шу расмни олиб, ёнига карта қўйиб ёрдам керак дея пул йиғишаяпти экан.

Ҳозирда моргга керакли хужжатларни йиғаяпмиз шу иш ичидалигим учун юз фоиз ишонч билан айтаман бу синглимизга алоқаси бўлган ҳеч ким пул йиққани йўқ, биз ҳеч кимдан пул сўрамадик, ҳеч қанақа ёрдам сўраганимиз йўқ!

Миграция агентлиги жасадни Ўзбекистонга юбориш харажатларини ўзимиз қиламиз дейишди.

Карта қўйиб пул йиғаётганларни топиб эълонни ўчиртирдик. Сизлардан илтимос мана шунақа эълонларга кўзингиз тушиб қолса дарҳол менга хабар беринглар.

Яна қайтараман, биз ҳеч қаерга карта қўймадик, ҳеч кимдан пул сўрамадик. Бунақа вазиятдан пул ишлаб оладиган пасткашларга Аллоҳ кифоя қилсин!

Бахтиёр Турсун