Саволларга ҳуқуқшунос Муҳаммадамин Каримжонов жавоб беради:

— Меҳнат кодексининг 230-моддасига кўра, ҳар йилги меҳнат таътили ҳар йили, ушбу таътил берилаётган иш йили тугагунига қадар берилиши керак.

Сизнинг ҳолатингизда эса ходим иш йили тугагунга қадар таътилга чиқмаган. Демак, бу ерда МК 230-моддаси қоидалари бузилмоқда. Бу эса МЖТК 49-моддасига кўра, мансабдор шахс томонидан меҳнат ва меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонунчиликни бузиш, базавий ҳисоблаш миқдорининг 5 бараваридан 10 бараваригача (3 млн 400 минг сўмгача) миқдорда жарима солишга сабаб бўлади. Худди шундай ҳуқуқбузарлик маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такроран содир этилган бўлса, бундан била туриб ғайриқонуний ишдан бўшатиш мустасно, базавий ҳисоблаш миқдорининг 10 бараваридан 15 бараваригача (5 млн 100 минг сўмгача) миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Эслатма: Ходим таътилга чиқмасликка рози эканлиги ҳақида тилхат ёки ариза ёзиб бергани ҳам аҳамиятга эга эмас. Бу жаримадан қутилиб қолишга сабаб бўлмайди.

Таътиллар куядими? Ходимнинг фойдаланилмаган ҳар йилги асосий ва қўшимча меҳнат таътиллари “куймайди ва ёнмайди” ( Фақатгина МК 401-моддасидаги 4 календарь кун таътилдан фақат тегишли иш йили давомида фойдаланилиши керак).

МК 234-моддасига кўра, меҳнат шартномаси бекор қилинганда ходимга барча фойдаланилмаган ҳар йилги асосий ва қўшимча меҳнат таътиллари учун пулли компенсация тўланади.

– Шартнома бекор қилинмасдан туриб ҳам, иш даврида тўлиқ пулли компенсация олса бўладими?

– Йўқ, шартнома бекор қилинмасдан туриб, барча фойдаланилмаган ҳар йилги асосий ва қўшимча меҳнат таътиллари учун тўлиқ пулли компенсация тўлаб бўлмайди. МК 234-моддасига кўра, ходимларга иш даврида уларнинг хоҳишига кўра ҳар йилги меҳнат таътили учун таътилнинг ушбу Кодекснинг 217-моддасида белгиланган энг кам давомийлигидан, яъни 21 кундан ташқари пулли компенсация тўланиши мумкин.

Масалан, ходимнинг 2022-2023-йил учун 36 календарь кун фойдаланилмаган таътили бор. Шартнома бекор қилинмасдан туриб, тўлиқ 36 кунга пулли компенсация олиб бўлмайди. Иш берувчи билан келишиб, 15 кунигагина пулли компенсация олиш мумкин (36-21=15). МК 234-моддаси 3-қисмига кўра, 18 ёшга тўлмаган ходимларга, I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган ходимларга бериладиган ижтимоий таътилларнинг барча турларидан, ҳар йилги узайтирилган асосий меҳнат таътилларидан, шунингдек ушбу Кодекснинг 481 ва 483-моддаларида назарда тутилган қўшимча таътиллардан асли ҳолида фойдаланилади ҳамда меҳнат даврида уларни пулли компенсация билан алмаштиришга йўл қўйилмайди.

—Аввалги йилларда қолиб кетган таътиллардан фойдаланса бўладими?

— Ҳа, иш берувчи билан келишиб аввалги йилларда қолиб кетган фойдаланилмаган таътилларни олса бўлади.

— Аввалги йилларда қолиб кетган таътилларни олса 56 кундан ошиб кетса-чи?

— Ошиб кетаверсин, қонун бузилмайди. Чунки, МК 222-моддаси 2-қисмига кўра, барча ҳолларда қонунчилик билан белгиланган таътилларни жамлашда уларнинг давомийлиги бир иш йили учун 56 календарь кундан ошиб кетиши мумкин эмас. Эътибор бердингизми, бир иш йили учун 56 дан ошмаслиги лозим.