Сўнгги йилларда экологик муаммолар ва атроф-муҳитнинг ифлосланиши бутун дунё бўйлаб катта муаммога айланган. Бу ҳолат ҳавонинг ифлосланиши, чиқиндилар кўпайиши, сув ресурсларининг танқислиги каби муаммолар билан бирга келмоқда. Айрим мамлакатлар ўзининг қатъий экологик сиёсати, юқори маданияти ва инновацион ёндашуви билан бу муаммоларни назорат остига олишга ва экологик тозаликка эришишга муваффақ бўлган. Дунёнинг энг тоза мамлакатлари рўйхати нафақат экологик тозалик, балки барқарор ривожланиш, ресурсларни тежаш ва уларни қайта тиклаш стратегиялари асосида шаклланади. Қуйида ушбу мамлакатларга тўхталиб ўтамиз.

Швейцария

Швейцария энг тоза давлатлардан бири бўлиб, мамлакат экологик сиёсатга катта эътибор беради. Мамлакатда сув ресурслари юқори сифатга эга, чиқиндиларни қайта ишлаш даражаси эса дунёда энг юқори кўрсаткичлардан бири. Ҳаво сифати назорати, транспортда экологик ёқилғидан фойдаланиш ва табиатни асраш — Швейцариянинг асосий мақсадларига киради. Шу билан бирга, давлатнинг катта қисми ўрмонзор бўлиб, ўрмонларни муҳофаза қилиш қонунлари қатъий амалга оширилади.

Финляндия

Финляндия ўзининг табиий бойликларини муҳофаза қилишда олдинги қаторда туради. Ўрмонлар мамлакат ҳудудининг ярмидан кўпроғини эгаллайди ва уларнинг сақланиши давлат назорати остида. Финляндиянинг атроф-муҳитни сақлаш сиёсати экологик тозаликнинг юқори даражасини таъминлашга қаратилган. Давлат қайта тикланадиган энергиядан кенг фойдаланиб, ишлаб чиқаришда чиқиндиларни камайтиришга алоҳида эътибор қаратади.

Швеция

Швеция экологик тозалик ва барқарорликка эришишда катта ютуқларга эга. Мамлакатда қайта тикланадиган энергия манбаларига катта сармоя киритилган, ва чиқиндиларни қайта ишлаш кўрсаткичлари дунёда етакчилардан. Швецияда иқлим ўзгариши муаммоларига қарши кураш ва ҳаво сифати назорати сиёсатига катта эътибор қаратилади. Кўплаб шаҳарларида яшил энергетикани қўллаш орқали автомобиллар билан боғлиқ ифлосланишни камайтиришга эришилган.

Норвегия

Норвегия табиат билан уйғун яшаш ва табиий ресурсларни оқилона бошқариш бўйича намуна сифатида қабул қилинади. Мамлакатда нефт ва газ қазиб чиқариш соҳалари ривожланган бўлса-да, уларнинг атроф-муҳитга таъсири камайтирилган. Норвегия қайта тикланадиган энергияга ўтиш ва экологик хавфсизликни таъминлашда жаҳон даражасида етакчилик қилади. Шунингдек, норвегияликлар табиатга катта ҳурмат билан қарашади ва саёҳатларда чиқиндиларни тозалаш ҳар доим амалга оширилади.

Янги Зеландия

Янги Зеландия табиий гўзаллиги билан машҳур бўлиб, табиатни муҳофаза қилишга катта эътибор қаратади. Яшил энергетика сиёсати ва атроф-муҳитни ҳимоя қилишга оид қонунлар бу мамлакатни экологик тоза мамлакатлар қаторига қўшади. Мамлакатда қишлоқ хўжалиги ва саноат соҳаларида экологик талаблар қатъий тартибга солинган. Туризм ҳам экологик мезонлар асосида ривожлантирилади.

Австрия

Австрия экологик тозалик ва яшил транспорт тизими бўйича етакчи ўринда туради. Ҳаво сифати юқори даражада сақланган, чиқиндиларни қайта ишлаш тизими ривожланган. Австриянинг қатор шаҳарларида оммавий транспорт воситаларида экологик ёқилғидан фойдаланилади. Мамлакатда ўрмонлар, миллий боғлар ва бошқа табиий жойларни муҳофаза қилиш кучли сиёсат билан амалга оширилади.

Исландия

Исландияда геотермал энергия кенг қўлланилади, бу эса мамлакатдаги экологик тозалик даражасини оширади. Қайта тикланадиган энергия манбалари Исландияда яшовчи аҳолининг асосий энергия эҳтиёжларини қондиради. Мамлакатда табиат муҳофазаси бўйича қонунлар қатъий ва атроф-муҳитни ҳимоя қилиш борасида аҳоли ўртасида кенг тарғибот ишлари олиб борилади.

Люксембург

Люксембург кичик мамлакат бўлса-да, экологик барқарорлик ва ресурсларни тежаш соҳасида катта ютуқларга эришган. Ҳаво сифати юқори даражада сақланади, чиқиндиларни қайта ишлаш тизими самарали фаолият юритади. Мамлакат аҳолисининг экологик маданияти юқори ва бу давлатда экологик хавфсизликка катта аҳамият қаратилади.

Германия

Германия экологик инновациялар ва қайта ишлаш технологиялари соҳасида етакчи мамлакатлардан биридир. Давлат чиқиндиларни қайта ишлаш, чиқиндилардан электр энергияси ишлаб чиқариш ва яшил энергиядан фойдаланишда биринчи ўринда туради. Шунингдек, кўплаб шаҳарлар яшил транспортни ривожлантирган, автомобилсозлик соҳасида экологик талаблар қатъийлашган. Германияда экологик масалаларга катта эътибор қаратилади ва иқлим ўзгариши муаммоларини ҳал қилишда доимий тадбирлар амалга оширилади.

Нидерландия

Нидерландия сув ресурсларини муҳофаза қилиш ва барқарор ривожланишни таъминлаш бўйича бой тажрибага эга. Денгиз сатҳининг пастлиги туфайли сув ресурслари ва тоза ҳаво учун катта аҳамият берилади. Мамлакатда қайта ишлаш тизими яхши ривожланган ва чиқиндиларни камайтириш бўйича қатъий сиёсат юритилади. Нидерландияда велосипед транспорти кенг ривожланган, бу эса экологик тозаликни таъминлашга ёрдам беради.

Дунёнинг энг тоза мамлакатлари экологик барқарорликка эришиш йўлида турли хил стратегияларни қўллаб келмоқда. Ушбу мамлакатларнинг ҳар бири атроф-муҳитни ҳимоя қилишга катта аҳамият беради ва ўз халқи учун тоза ва соғлом яшаш шароитларини яратишга интилади.

Юртимизда ҳам экологияни яхшилаш учун самарали тизимлар йўлга қўйилган, бироқ ҳамон дунёнинг энг ифлос шаҳарлари рейтингида юқори ўринларда турганимиз кишини ўйлантиради.

Феруза Раҳимова,
Ishonch.uz