Тарих дарсликларини биринчи минг йиллигига эътибор қаратсак, аждодларимиз одатда кўчманчи қабилалар сифатида келтирилади. Бироқ биз борган қишлоққа назар ташланса, бу ўзини оқламайди. Аҳоли боғ-роғ яратиб, асрлар давомида бир жойда муқим яшалганлигига гувоҳ бўламиз.

Манбаларда келтирилишича, бу ерда биринчи минг йилликнинг l-lV асрларида экилган учта тут дарахтига кўзингиз тушади. Неча асрларга гувоҳ бўлган бу дарахтлар бир хил масофада, бир хил қаторда экилган. Олимларнинг ҳисоб-китобига қараганда бу дарахтларнинг ёши 1500 - 1800 ёшга тенг. Бу дарахтлар бизга аждодларимизнинг боғдорчилик маданиятидан сўзлайди.

Уч тут нафақат маҳаллий аҳоли, балки олимлар учун ҳам катта қизиқиш уйғотади. Олимлар уларнинг узоқ умр сири — соф табиий муҳит, ер ости сувларининг мўллиги билан изоҳлайди.

Учтут ва унинг атрофи тарихий жиҳатдан ҳам беқиёс. Бу ҳудуддаги Чақмоқтош кони, Сармишсой қоятошларидаги тасвирлар, ҳудуддан топилган осори-атиқалари шундан далолат берадики, бу воҳа инсоният маданияти илдизларидан бири бўлган. Аждодларимиз бу заминда меҳнат қилган, санъат яратган ва табиат билан ҳамоҳанг яшаган. Улар ўз турмуш тарзи, эътиқоди, маданият ва маънавияти билан кишилик жамияти тамал тошининг қўйилишига ҳам муносиб ҳисса қўшган.

Умид Худойқулов,
ishonch.uz