2003 йилдан 2024 йилгача туғилганлар – “Z” зумерлардир. Улар учун энг юқори қадр-қиммат – бу уй. Зумерлар учун ҳар қандай тезис фан томонидан тасдиқланиши лозим. "Z" авлод вакиллари ёшлигидан (карьера) танлашни билади. Улар атрофида мавжуд бўлган кўплаб замонавий технологиялардан кенг фойдаланади. Карьерадаги ривожланиши уларнинг ҳаётида муҳим рол ўйнайди, бироқ бунга сабаб пул эмас, балки шахсий ривожланишдир.

Ижобий томонлари: “Z” (zed) авлод вакиллари технология билан туғилиб ўсган. Улар смартфонлар, ижтимоий тармоқлар ва интернетни кундалик ҳаётларининг ажралмас қисми сифатида қабул қилишади. Бу эса уларга янги технологияларни тез ўзлаштириш, инновацион ғояларни яратиш ва рақамли иқтисодиётда муваффақият қозонишга имкон беради. Уларнинг рақамли саводхонлиги бизнес ва жамият учун катта имкониятлар очиб беради. “Z” авлоди вакиллари ҳар куни камида 10-12 соат онлайн бўлиб, доимий алоқада бўлишни яхши кўради. Ижтимоий тармоқлар орқали бутун дунёдаги сўнгги маълимотларни билиш уларнинг асосий хусусиятларидан биридир.

Кўплаб зумерлар ижтимоий адолат, атроф-муҳит муҳофазаси ва инсон ҳуқуқлари каби масалаларга жуда катта аҳамият беришади. Улар фаол фуқаролик позициясини эгаллаб, ўзгаришларни талаб қилишади ва ижтимоий масъулиятли бизнесни қўллаб-қувватлайдилар. Бу эса жамиятнинг янада адолатли ва барқарор бўлишига ҳисса қўшиши мумкин.

“Z” (zed) авлод мураккаб ва ўзгарувчан дунёда ўсган. Улар муаммоларни ҳал қилишда мослашувчанликни намоён қилишади, янги вазиятларга тез мослашадилар ва ўз мақсадларига эришиш учун қатъиятли ҳаракат қилишади. Уларнинг бу сифатлари келажакдаги муаммоларни ҳал қилишда муҳим роль ўйнаши мумкин.

Ижтимоий тармоқлар орқали уланиш ва ҳамкорлик қилиш улар учун одатий ҳолдир. Бу эса гуруҳлар ичида ишлаш, турли фикрларни бирлаштириш ва биргаликда мураккаб муаммоларни ҳал қилиш қобилиятини ривожлантиради.

Салбий жиҳатлари: Технология билан ҳаддан ташқари боғлиқлик экран қарамлиги, ижтимоий изоляция ва руҳий саломатлик муаммоларига олиб келиши мумкин. Чунки доимий онлайн бўлиш стресс ва ташвиш даражасини оширади.

Тезкор ахборот оқими ва доимий ўзгаришлар уларнинг диққатни жамлаш қобилиятини пасайтириши, узоқ муддатли лойиҳалар ва мураккаб вазифаларни бажаришда қийинчиликлар юзага келиши мумкин.

Ижтимоий тармоқлар орқали шахсий ҳаётнинг чекланиши ва махфий маълумотларнинг тарқалиши хавфи мавжуд.

Виртуал дунёга ҳаддан ташқари берилиш реал ҳаётдан узоқлашишга, ижтимоий кўникмаларни ривожлантиришда қийинчиликларга ва ҳақиқий муносабатларни қуришда муаммоларга олиб келиши мумкин.

Келажакдаги қабул қилиш

''Z” (zed) авлодни қабул қилиш жамият тайёргарлигига боғлиқ. Уларнинг ижобий жиҳатларини қўллаб-қувватлаш ва салбий жиҳатларини юмшатиш учун таълим тизимини, ижтимоий сиёсатни ва бизнесни мослаштириш керак. Бунинг учун:

Таълим тизими рақамли аср талабларига мослаштирилиши, технология билан ишлаш кўникмаларини ривожлантиришга эътибор қаратилиши.

Руҳий саломатлик муаммоларини олдини олиш ва даволашга кўпроқ эътибор берилиши керак.

Технология билан бирга реал ҳаётга, ижтимоий алоқаларга ва жисмоний фаолиятга этарлича вақт ажратишга ўргатиш зарур.

Хулоса қилиб айтганда, “Z” (zed) авлод келажакнинг асосий қисмидир. Уларнинг ижобий ва салбий жиҳатларини ҳисобга олган ҳолда, улар билан биргаликда келажакни қуриш учун жамиятнинг мослашувчан ва ўзгарувчан бўлиши муҳим. Уларни тушуниш, қўллаб-қувватлаш ва уларнинг салоҳиятини тўлиқ очиб бериш орқали янада адолатли, барқарор ва ривожланган жамият қуришимиз мумкин.

Машҳура ЖЎРАҚУЛОВА,

ishonch.uz