Ma'lumotlarga ko'ra, birgina Farg'ona shahrining o'zida 60 ming tupdan ziyod chinor ko'kka bo'y cho'zgan. Shuning uchun shahar ko'chalari yozning jaziramasida ham salqin bo'lib, odamlarga huzur bag'ishlagan.

Aslida Farg'onaga minglab chinorlar bejiz ekilmagan. Сhunki viloyatda sizot suvlari yer sathiga yaqin joylashgan. Ushbu daraxt sizot suvlarini o'ziga tortib, sho'rlanishning oldini olishda yaxshi samara beradi. Qolaversa, turli zararkunanda hasharotlarga chidamli hamda jazirama issiqdan qutqaruvchi hamdir.

Ammo negadir keyingi paytlarda chinorlar kamayib, shahar ko'chalariga kichik manzarali ko'chatlar, shuningdek, archa ko'p ekilmoqda. To'g'ri, bu turdagi buta va daraxtlarning fusunkorligi bor, ammo soyasi kam. Ustiga-ustak, ular doimiy parvarish va ko'p suv talab qiladi.

Agar iqlim o'zgarishi va global isish muammosini hisobga olsak, Farg'ona tabiatining o'ziga xos ramzi hisoblangan chinorlarni ko'proq ekish lozim.

Shu o'rinda yana bir mulohaza. Ekologik holat tobora yomonlashib borayotgan bir paytda daraxtkushlar topilayotgani achinarlidir. Gapimiz quruq bo'lmasligi uchun bitta misol keltirsak. Ayni paytda Farg'ona shahrining Sayilgoh va al-Farg'oniy ko'chasi tutashgan hududda qurilish ishlari ketmoqda. O'rab olingan maydonda esa ko'p yillik daraxt­lar qurib borayotganini ko'rish mumkin. Shunga o'xshash holat «Yoshlar bog'i»da ham yuz bergan edi. O'shanda bir nechta chinor tagidan, boshqa manzarali daraxt­lar esa yuqori qismidan kesib tashlangandi.

Bugun Farg'onada infratuzilmalar yaxshilanib, zamonaviy binolar qad rostlamoqda. Bu yaxshi, albatta. Lekin bunyodkorlik ishlari yashnab turgan daraxtlarni nobud qilish evaziga bo'lmasligi kerak.

Jamshid ERGAShEV
«ISHONCH»