Ushbu savolga mehnat huquqlari bo'yicha ekspert Muhammadamin KARIMJONOV javob beradi:

— Qonunchilikda nogironligi bo'lgan shaxs bilan tuzilgan mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusiga ko'ra bekor qilishga yo'l qo'yilmaydi, degan taqiq yo'q. Ya'ni, nogironligi bo'lgan shaxs bilan (nogironlik guruhidan qat'i nazar) qonunchilikda belgilangan tartibda mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusiga ko'ra bekor qilish mumkin, masalan, qisqarishga tushirish mumkin.

Unda nega bunday savollar beriladi?

Mana shu qoidaga juda ko'pchilik chalg'iydi. MK 425-moddasi 3-qismiga ko'ra, nogironligi sababli nogironligi bo'lgan shaxs bilan mehnat shartnomasi tuzishni yoki ishda uning yuqori lavozimga ko'tarilishini rad etishga, u bilan tuzilgan mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusiga ko'ra bekor qilishga yo'l qo'yilmaydi, bundan tibbiy-ijtimoiy ekspert komissiyasining xulosasiga ko'ra nogironligi bo'lgan shaxsning sog'lig'i holati, kasbiy vazifalarini bajarishga mone'lik qiladigan yoxud uning yoki boshqa shaxslarning hayotiga yoki sog'lig'iga, mehnat xavfsizligiga tahdid soladigan hollar mustasno.

"U bilan tuzilgan mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusiga ko'ra bekor qilishga yo'l qo'yilmaydi" degan jumlani noto'g'ri tahlil qilmaslik kerak.

Nogironligi bo'lgan shaxs bilan aynan uning nogironligi sababli mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusiga ko'ra bekor qilishga yo'l qo'yilmaydi.

Lekin nogironligi bo'lgan shaxs qisqarishga tushsa, qonunchilikda belgilangan tartibda qisqartirish mumkin.

Agar xodimning aynan nogironligi ishni davom ettirishiga to'sqinlik qilsa, u holda mehnat shartnomasi MK 143-moddasi 2-qismi, 168-moddasi 1-qismi 5-bandlaridan biriga ko'ra ham bekor qilinishi mumkin.

Demak, nogironligi bo'lgan shaxs (guruhining ahamiyati yo'q: 1,2,3) bilan mehnat shartnomasini qonunchilikda belgilangan tartibda ish beruvchining tashabbusi bilan bekor qilish mumkin. Faqat MK 163-moddasidagi hamda boshqa bir qator cheklovlarga rioya qilish ham esdan chiqmasin. Masalan, agar nogironligi bo'lgan xodim homilador bo'lsa, 3 yoshgacha bolasi bor ayol yoxud 3 yoshgacha bo'lgan bolani yolg'iz tarbiyalayotgan ota (vasiy) bo'lsa qisqarishga tushirib bo'lmaydi! Shunigdek, MK 167-moddasining 2-qismiga ko'ra, xodimlarning malakasi va mehnat unumdorligi bir xil bo'lgan taqdirda nogironligi bo'lgan shaxslarga afzallik beriladi.