Savol:
– Men davlat tashkilotida ishlayman. Ish vaqtimiz 9:00 da boshlanadi, biroq bir oyda 3-4 marta 5-7 daqiqadan kechikkanim uchun ustama pulimdan kamaytirildi. Shu to'g'rimi?

Savolga huquqshunos Shavkat Xamraqulov javob beradi.

– Davlat idoralarida ish vaqti xodimlarning ishga kelish-ketish vaqtini inobatga olgan holda, odatda 9:00 dan qilib belgilangan.

Endi, e'tibor bering! Ish vaqti tushunchasiga Mehnat kodeksining 181-moddasida ta'rif keltirilgan. Unga ko'ra:

1-qismi. “Xodim ichki mehnat tartib qoidalariga, smenalarga bo'linib ishlash (ish) jadvallariga, boshqa ichki hujjatlarga yoki mehnat shartnomasi shartlariga muvofiq mehnat majburiyatlarini qaysi vaqt mobaynida bajarishi kerak bo'lsa, o'sha vaqt ish vaqtidir.”

Izoh: Ya'ni, ish vaqti aslida soat 9:00 da kelish degani emas, ishni boshlash vaqti hisoblanadi, ishga undan kamida 5-10 daqiqa avvalroq kelish kerak.

2-qismi. Ish vaqtiga quyidagilar kiradi:

xodim mehnat majburiyatlarini haqiqatda bajargan vaqt;

MKda nazarda tutilgan vaqt davrlari (xodimning aybisiz bekor turib qolingan vaqt, texnologiya hamda ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etish bilan bog'liq bo'lgan tanaffuslar, bolani ovqatlantirish uchun tanaffuslar va boshqalar), shuningdek, mehnat to'g'risidagi qonunchilikda hamda mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarda nazarda tutilgan boshqa vaqt davrlari, shu jumladan, asosiy va tayyorgarlik - yakuniy ishlarni bajarish vaqti (kiyim, materiallar, asbob-uskunalar olish, texnika, hujjatlar bilan tanishish, ish o'rnini tayyorlash va tozalash, tayyor mahsulotni topshirish va boshqalar).

Yuqoridagi normadan ko'rinib turibdiki, ish vaqtiga ishni bajarish (boshlash) vaqti kiradi. Shu sababli xodim ishga kelishda yo'llardagi tirbandlik va boshqa holatlarni hisobini olgan holda yo'lga chiqishi maqsadga muvofiq. Ishga o'z vaqtida kelishi muhim, soat 9:00 da esa ish o'rni (xonasi)da ishni boshlashi kerak.

Agar xodim majburiyati hisoblangan mehnat intizomiga rioya etmasa, ish beruvchi mehnat intizomini ta'minlash huquqidan foydalanib, o'zi tayinlaydigan ustamadan kamaytirishi mumkin.

Ustamalarni tayinlash, to'lash, kamaytirish tartibi ishchi huquqiy hujjatlarda belgilangan bo'ladi.