Озиқ-овқат тузи ҳаммага таниш маҳсулот.

Аслида, туз нима учун керак?

Ош тузи (натрий хлорид) – натрий етказиб берувчи бўлиб, сув-туз баланси ва осмотик қон босимини тартибга солишда, нерв импульсларини узатишда иштирок этади.

Шунингдек, бир қатор муҳим микроэлементларни ўз ичига олади: магний, ёд, кальций, марганец, темир, кобальт.

Туз етишмаслиги сувсизланишга, «ёмон» холестерин даражасининг ошишига, диабетнинг ривожланишига ва юрак етишмовчилигидан эрта ўлимга олиб келиши мумкин.

Туз етишмаслиги оқибатида қуйидаги аломатлар сезилади:

• камқувватлик;

• бош айланиши;

• кўнгил айниши;

• мускулар оғриши.

Туздан бутунлай воз кечиш даволанишнинг бир қисми сифатида мумкин ва фақат шифокор назорати остида амалга оширилади.

Тузнинг кунлик истеъмоли

ЖССТ катта ёшлилар учун натрий хлориднинг кунлик эҳтиёжи – 5 г. (чой қошиқ), бу 2 г. натрий деб ҳисоблайди. Ғарб диетологлари норма чегараларини 4-6 г.гача кўпайтирдилар.

Белгиланган миқдорга ярим тайёр маҳсулотлар, консервалар, соуслар, чиплар ва бошқа тайёр маҳсулотлар таркибидаги туз киради.

Фаст-фуд ресторанига ташриф буюриб, бир ўтиришда тузли идишга тегмасдан кунлик туз истеъмолини тўлдиришингиз мумкин.

Афсуски, халқаро тиббиёт ташкилоти маълумотларига кўра, бутун дунё бўйлаб бу меъёр икки баравар ошиб кетган, бу эса касалланишнинг аянчли статистикасини келтириб чиқаради.

Тузни ортиқча истеъмол қилишнинг зарари

Биринчи навбатда юрак-қон томир патологияларини ривожланиш хавфи мавжуд.

Натрий ионлари сувни боғлайди ва юрак учун қонни томирлар орқали ҳайдашини қийинлаштиради. Шу сабабли қон босими кўтарилади, шиш пайдо бўлади, қон айланиши бузилади, бу юрак ҳуружига олиб келади.

Кўриш органлари ва буйраклар ортиқча туздан азият чекади, тана вазни кўпаяди, суяклар мўрт бўлади ва онкологик хасталиклар (айниқса, ошқозон) хавфи ортади.

Нима учун у “оқ заҳари ҳисобланади?

Туз ҳақли равишда заҳар ҳисобланади, аммо унинг барча турлари эмас. Ишлаб чиқариш технологияси ҳал қилувчи роль ўйнайди.

• Туз юқори ҳароратда қайта ишланганда камроқ фойдали бўлади: структура ўзгаради, кўпчилик микроэлементлар йўқолади.

• Тузнинг иккинчи жиҳати хом ашёни махсус қўшимчалар билан бойитишдир. Озиқ-овқат тузининг тош бўлагига айланишига йўл қўймаслик учун уни қайта ишлашда кристалларнинг бир-бирига ёпишиб қолишига йўл қўймаслик учун моддалар қўлланилади.

Бир пайтлар фойдали деб ҳисобланган денгиз тузи океанларнинг глобал ифлосланиши туфайли ўз ўрнини йўқотмоқда.

Бугунги кунда супермаркетларда сиз бир хил хусусиятларга эга бўлмаган турли хил тузларни топишингиз мумкин.

Энг фойдалилари минимал ишлов беришдан ўтадиган ва экологик тоза конлардан олинадиганлардир.
Аксарият истеъмолчилар маҳаллий ош тузи билан кифояланадилар.

Муҳими, ош тузини оқилона ишлатиш, ундан меъёрида фойдаланиш зарардан кўра кўпроқ фойда келтиришини унутмаслигимиз керак.

Анваржон ҲАЛИМОВ тайёрлади