– Пайқаганингиздек, ҳозирги болаларнинг тиши бундан 20-30 йил олдингиларига қараганда зарарланиши жиҳатдан анча ёшарган. Масалан, мен 37 йилдан буён шу соҳанинг ичидаман. Олдинлари аксарият одамларнинг доимий жағ тишлари 20-25 ёшдан ўтиб зарарланган, пломба қўйиш даражасига етиб келган бўлса, эндиликда бу вақтлироқ юз бераяпти. Бунинг энг катта сабаби биз еётган озиқ-овқатларда.

Ҳаётимизга фаст-фудлар кириб келди. Тез тайёр бўлувчи бундай таомлар таркибида эса ҳимикатлар кўп.

Улар тишни аста-секин емиради.

Қолаверса, фаст-фудлар юмшоқ. Тишларимиз мустаҳкам бўлиши учун эса овқатланиш рационимизда мунтазам сут, творог, қаймоқ, гўшт, тухум, қатиқ кабилар билан биргаликда қаттиқ нарсалар – олма, сабзи, қотган нон кабиларни ҳам ейишимиз керак. Тўғри, болаларимиз олма, гўшт, тухум кабиларни ейишади, аммо хом сабзи ва қотган нонларни ейишмайди. Оқибатда милклари бўш, тишлари мустаҳкам эмас.

«Кириешки», «Чипси» каби ҳимикатлар ва тузларга тўйинтирилган озуқалар эса, турган - битгани тишларнинг офати. Дарвоқе, айрим болалар гўшт ейишни ёқтиришмайди. Шундай пайтда онажонларимиз «Болам гўшт ейишни ёқтирмайди» деб ўтирмасдан, қиймали гўштлардан турли-туман мазали овқатлар пишириб беришлари керак.

Тишларни тўғри асрашда яна бир муҳим жиҳат бу – тишни тозалаш. Тишни ҳар овқатлангандан кейин тозалаш керак. Агар одам кўчада юрган бўлса, бирор егулик егандан кейин, тишларини тозалашга шароит бўлмаса, ҳеч бўлмаганда оғзини чайиши лозим. Чунки тишлар орасига кирган овқат ва егулик қолдиқлари, айниқса ширинликлар тишни емиради. Ширин чой, кофе ва шарбатлар ичгандан кейин ҳам албатта оғизни чайишни маслаҳат бераман. Чунки оддийгина аччиқ қора кофени оладиган бўлсак, у тишларни қорайтиради.

Энди тиш чўткаларига келсак. Тиш чўткасини ҳар уч ойда бир марта алмаштириш керак. Тишни даволатгандан кейин ҳам чўткани алмаштирган маъқул. Уни танлашда эса жуда қаттиқ ҳам эмас, юмшоқ ҳам бўлмаган, ўртача қаттиқликдагисини олган яхши. Чунки қаттиғи милкларга зарар етказса, юмшоғи тишни яхши тозаламайди. Шу боис ўртача қаттиқликдаги чўткада тишни 3 дақиқа тозалаш керак.

Шундагина улар яхши тозаланиб, бизга узоқ йиллар давомида хизмат қилади.

Зебо Намозова,
Ishonch.uz