Интернет маълумотларига кўра квадробер спортнинг бир тури. Унинг асосчиси япониялик Кеничи Ито, “маймун одам” лақабини олган. У маймуннинг техникасини ўрганиб ўзига мослаштиради, сўнг стадионларда тўрт оёқлаб югуришни машқ қила бошлайди. Кейинчалик бу такомиллашиб, фитнесснинг бир тури сифатида хорижда кенг фойдаланилади. Яна бир тарафдаги одамлар тўрт оёқлаб юришдан ташқари ноодатий кўринишни ҳам акс эттирди. Дунёда, хусусан, Ўзбекистонда ҳам сунъий дум, ниқоб ва жунли кийимларни кийиб, ўзини ҳайвон деб ҳис қиладиганлар сони кўпайди. Энг ҳайратланарлиси эса улар худди ит, мушукдек овқатланишни, фақат вовиллаб ва миёвлаб гапиришни афзал кўришмоқда.

Ўзбекистондаги ҳолат қанчалик хавфли ёки бу шунчаки спорт турими? Шу саволлар юзасидан психолог Ҳабиба Ҳамдам билан суҳбатлашамиз.

- Квадроберлик Европада фитнесснинг бир тури ҳисобланади. Кўп одамлар соғлом ва чаққон бўлиши учун бу спорт тури билан шуғулланиб келишади. Бунинг фалсафаси эса ҳайвонларни тушуниш, табиатда инсонлардан ташқари бошқа мавжудотларга ҳам ғамхўрлик қилиниши ғояси туради. Айнан ёшлар ўртасида авж олаётганининг сабаби эса, улар доим янги трендларни излайди. Ўсмир болалар ўзини ифодалашга, бошқадан ажралиб туришга ҳаракат қилади. Шу боис ноодатий кўринишлар қилади. Бу боладаги қизиқиш, нормал ҳолат. Агарда улар квадробер ниқобида бошқа инсонларга ташланса, Тошкентдаги ахборот ҳақиқат бўлса, бу боладаги руҳий муаммо билан боғлиқ. Бола аламзада бўлса, агрессиясини ҳар қандай йўл билан чиқаради. Бу ҳолат фақат ёшларда эмас, балки катталарда ҳам кузатилади.

Квадробернинг махсус кийимини киймай туролмаса, ўзини ҳайвон деб тан олса ўша одамнинг руҳиятидаги кемтиклик. Қачондир атрофдагилари томонидан тан олинмагани учун, эътибор менда бўлсин деб, ўзини бор эканлигини бошқаларга намоён этишнинг бир тури. Аслида, квадроберлик хавфли эмас, у кенг тарғиб қилиниб, ақида ёки оқим сифатида ёйилиши эса хавф саналади. Сабаби, бу ҳолатни оммалаштиришда қандайдир муддаолар бўлиши ҳам мумкин. Ёшларни бошқариш, уларни ишончига кириб ғаразли ниятларини амалга оширадиган кимсалар ҳам йўқ эмас. Шунинг учун ҳар бир ота-она ўз фарзандини кимлар билан алоқа қилаётганидан хабардор бўлиши лозим.

Жамиятда бола тарбияси билан боғлиқ кўплаб камчиликларимиз бор ва бунинг натижаси доим яхши бўлмайди. Эндигина тили чиқаётган, дунёни энди таниётган гўдакка аввало, ўзини, ўзлигини танитишнинг ўрнига турли ҳайвонларга тақлидни ўргатишади. Айнан ҳозирги квадроберликнинг илдизи ҳам мана шу мушукча бўлиб бер, ит бўлиб вовиллаб бер каби сўровларда. Ва бу маҳорати учун доим қарсак чалинган, доим мақтов эшитган бола улғайганида ҳам эътибор беришлари учун шу усулдан фойдаланади. Ўзини квадробер ҳисоблаган шахслар миясида жониворларга меҳр кўрсатиш ғояси бўлса, бу яхшидир аммо психологик кемтикликнинг натижаси ўлароқ ёки қандайдир трендлар яратиш бўлса бунинг охири қандай якунланади? Одам таънасига бегонаман деб, турли операциялар билан кўринишини ҳам ҳайвонга ўхшатиб олиш бу инсониятнинг таназзули эмасми?