Бир пайтлар жамиятда табиий ҳаёт тарзи устувор бўлган бўлса, ҳозирда ижтимоий тармоқлар инсонларнинг одатлари, дунёқараши, ҳатто саломатлигига ҳам таъсир қила бошлади. Айрим ҳолларда, руҳий касалликлар "тренд" сифатида кўрилиши, ҳатто ундан фахрланиш ҳолатлари ҳам кузатилмоқда. Илмий тадқиқотлар эса ижтимоий тармоқларга қарамлик ва гиёҳвандлик ўртасида ўхшаш боғлиқликлар мавжудлигини исботламоқда.

Яқинда мен ҳам бунга гувоҳ бўлдим: тахминан бир ярим ёшлар чамасидаги бола YouTube Shorts кўраётган эди. Алгоритм уни реалликдан йироқ ва мияси ҳали тайёр бўлмаган контентга олиб кириб қўйган. Бу – энг катта хавф. Чунки боланинг мияси 90% ривожланиши биринчи беш йилда кечади. Бу даврда бола экранга тикилиб ўтириши эмас, балки ҳаракат қилиши, ўйнаши, атрофни кашф этиши ва шу орқали қобилиятларини ривожлантириши зарур.

Биз болалигимизда соатлаб кўчада ўйнаб, воқелик билан яшаганмиз. Ҳақиқий болалик – қўлда тупроқ, юзда қуёш ва кўнгилда эркинлик билан кечиши керак эмасми? Бугун эса кўплаб болаларнинг бутун болалиги смартфон ва планшет орқали ўтмоқда.

Мутахассислар таъкидлашича, гаджетларга эрта қарамлик диққат етишмовчилиги синдромига олиб келиши мумкин. Болаларнинг диққатни жамлай олиш вақти йилдан-йилга қисқариб бормоқда. Бу эса тўғридан-тўғри таълим сифатига таъсир кўрсатади. Таълим самарасиз бўлса, инсон капитали ҳам тўлақонли ривожланмайди.

Инсон капитали энг катта ресурс ҳисобланган мамлакат учун бу катта хавфдир. Чунки билимсиз ёки диққати паришон авлод – самарасиз иқтисодиёт, заиф ижтимоий тузум ва орқага тортилган жамият демакдир.

Шу боис, бугунги кунда болаларни гаджетдан узоқлаштириш эмас, балки ундан тўғри ва меъёрда фойдаланишни йўлга қўйиш – жамият олдидаги энг муҳим вазифалардан бири бўлиб турибди.

Латофат Шуҳрат