Маҳаллий аҳолининг таъкидлашича, бу оролнинг ўтмиши ажабтовур воқеаларга бой. Чунончи, ўтган асрларда бир гуруҳ қочоқлар гардкамига иш тутишган. “Душман қўлида ўлим топгандан кўра, йиртқичларга ем бўлганимиз маъқул”, дея шу оролга қочиб ўтишган. Бир неча ўн йиллардан сўнг эса, улар қариб-қартайган ҳолда соғ-омон қайтиб келиб, ёру биродарлари билан дийдор кўришишган.

“Борса-келмас”да гоҳида бутун бошли оилалар ёки экспедициялар бедарак йўқолиб қолган пайтлар ҳам бўлган. Айримларига қайтиш насиб қилмаган. Бир гуруҳ тадқиқотчилар эса қизиқ ҳолатни бошларидан кечиришган. Улар денгиз соҳилидан узоқлашиб, орол ичкарисига кирганлари ҳамоно оппоқ туманлар оғушида қолишган. То қирғоққа қайтгунларига қадар, ўз назарларида, бор-йўғи ярим соатча адашиб қолгандай бўлишган. Аслида улар роппа-роса бир кеча-кундуз тентираб юришган экан.

Соҳа мутахассисларнинг уқтиришларича, юқоридагига ўхшаш ҳодисалар “Замонларнинг уюрмаланиши” ёки “Вақтнинг чир-чир айланиши” деб аталар, бундай вазиятга тушиб қолганлар учун орадан ўтган вақт – кунлар, ойлар, ҳатто, баъзан йиллар ҳам атиги бир неча дақиқа ёки соатга тенгдек туюлар экан. Ана шу боис уларнинг жисми-жони, хатти-ҳаракати ва феъл-атворларида кескин ўзгаришлар рўй бермас экан. Бунинг сабабларини аниқлаш эса, ҳозирча инсониятга насиб этгани йўқ!

Абдунаби ҲАЙДАРОВ