Cавол: Мактабда жамоатчилик асосида меҳнатни муҳофаза қилиш вакили вазифасини топширишди. Бу вазифа тўғрисида етарлича тажрибага эга эмасман. Меҳнатни муҳофаза қилиш хизмати борасида тушунча берсангиз.

Ҳамидулло Ҳасанов, Самарқанд вилояти

Ушбу саволга Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси Самарқанд вилоят кенгаши меҳнат техник инспектори Усмон Каримов жавоби

– Ўзбекистон Республикасининг “Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги” қонуни (янги таҳрирдаги) нинг 12-моддаси ва Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 1996 йил 14 августда 273–сон билан давлат рўйхатидан ўтказилган “Меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича ишларни ташкил этиш тўғрисидаги Намунавий Низом”нинг III–бўлими. 3–§ га асосан меҳнатни муҳофаза қилиш хизматининг асосий вазифалари белгилаб берилган.

Ўзбекистон Республикасининг “Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги ” Қонуни (янги таҳрирдаги) нинг 12-моддасининг 4– ва 5– қисмига кўра:

Меҳнатни муҳофаза қилиш хизмати мутахассислари меҳнатни муҳофаза қилиш қоидалари ва нормаларига барча ходимлар томонидан риоя этилишини назорат қилиш, таркибий бўлинмаларнинг раҳбарларига аниқланган қоидабузарликларни бартараф этиш тўғрисида ижро этилиши мажбурий бўлган кўрсатмалар бериш, шунингдек меҳнатни муҳофаза қилиш масалалари бўйича техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар ва норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларини бузаётган шахсларни жавобгарликка тортиш тўғрисида ташкилот раҳбарига тақдимномалар киритиш ҳуқуқига эга.

Меҳнатни муҳофаза қилиш хизматининг вазифалари меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасидаги хизматлар бозорининг профессионал иштирокчилари томонидан шартнома асосида амалга оширилиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 1996 йил 14 августда 273–сон билан давлат рўйхатидан ўтказилган “Меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича ишларни ташкил этиш тўғрисидаги Намунавий Низом”нинг III–бўлими. 3–§ га кўра:

Меҳнатни муҳофаза қилиш хизматининг вазифалари:

1. Меҳнатни муҳофаза қилиш хизматининг мутахассислари барча ишловчилар томонидан меҳнат муҳофазаси меъёрлари ва қоидаларига риоя қилиниши устидан назорат қилиш ҳуқуқига эга.

2. Меҳнатни муҳофаза қилиш хизматининг мутахассислари таркибий бўлинмаларининг раҳбарларига аниқланган камчиликларни бартараф этиш бўйича бажарилиши мажбурий бўлган кўрсатмалар бериш ҳуқуқига эга.

3. Меҳнатни муҳофаза қилиш хизматининг мутахассислари меҳнатни муҳофаза қилишга оид қонун ҳужжатлари талабларини бузган шахсларни жавобгарликка тортиш тўғрисида корхона раҳбарларига тақдимномалар киритиш ҳуқуқига эга.

4. Меҳнат муҳофазаси ва меҳнат муносабатларига оид қонун ҳужжатларига риоя этилишига, корхоналарда соғлом ва хавфсиз меҳнат шароитларини яратиш бўйича ишларнинг шакллари ва усулларини такомиллаштириш ишларига услубий раҳбарлик ва назорат қилади.

5. Ишлаб чиқаришда жароҳатланишнинг аҳволини ва касб касалликларига чалинишнинг асосий сабабларини таҳлил қилади, бошқа таркибий бўлинмалар билан ҳамкорликда ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодисалар ва касб касалликларининг олдини олиш юзасидан тегишли чора–тадбирларини ишлаб чиқади, шунингдек ушбу чора–тадбирларнинг амалга оширилишини ташкиллаштиради.

6. Тегишли муассасалар томонидан ишлаб чиқилган меҳнат хавфсизлиги стандартлари, қоидалар ва меъёларнинг лойиҳаларини кўриб чиқади ва келишади, улар бўйича хулосалар беради ҳамда уларни амалга ошириш бўйича ишларни ташкиллаштиради.

7. Меҳнат муҳофазасига оид мукаммалига етказилган (якунланган) илмий–тадқиқот ишланмалари бўйича хулосалар беради ва уларни ҳаётга тадбиқ этиш чораларини ташкиллаштиради.

8. Зарур ҳолларда лойиҳаларни экспертиза қилиш хизмати билан ҳамкорликда янги объектларни қуриш ва ишлаб турган ишлаб чиқариш объектларини реконструкция қилиш лойиҳа ҳужжатларида кўзда тутилган меҳнат хавфсизлигини таъминлаш юзасидан қарорларни кўриб чиқишда қатнашади.

9. Раҳбарлар, мутахассислар ва муҳандис–техник ходимларнинг меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича ўқитилиши ва билимлари синовдан ўтказилишини таъминлайди.

10. Меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича ёзма маълумотномаларни, ўқув материалларини, таклифларни, хулосалар ва қарор лойиҳаларини тайёрлайди. Корхонани меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича меъёрий ва раҳбарий ҳужжатлар билан таъминлайди ва уларнинг бажарилиши устидан назорат ишларини олиб боради.

11. Ходимлардан меҳнатни муҳофаза қилиш хизматининг ваколатига оид тушган ариза ва шикоятларни ўрнатилган тартибда кўриб чиқади, улар бўйича тегишли чораларни кўради.

12. Тасдиқланган ҳужжатлар номенклатурасига мувофиқ ҳужжатларни ва меҳнат муҳофазаси бўйича белгиланган статистик ҳисоботларни юритади.