Шу маънода юртимиз аҳолисини камбағалликдан олиб чиқиш учун умуммиллий ҳаракат олиб борилмоқда ва иқтисодий тизимда кенг имкониятлар яратилишига эътибор қаратилмоқда. Аёллар бандлиги, ёшлар бизнеси, маҳаллалар тараққиётини қўллаб-қувватлаш мақсадида кўплаб йирик лойиҳалар амалга оширилмоқда. Зотан, ижтимоий барқарорлик, таълим ва яратилиш имкониятлари мавжуд бўлса, одамлар ўзлари учун молия­вий фаровонликка эришиш йўлларини бемалол ­топишлари мумкин.

Биз бу борада дунёнинг бой одамлари босиб ўтган муваффақиятли йўллар ҳақида сўз юритишимиз мумкин. Масалан, дунёнинг энг бой одамларидан бўлган Билл Гейтс ва Марк Цукербергнинг ҳаёти бизга муҳим сабоқ бўла олади. Гейтс Microsoft корпорациясини қуриш орқали ҳашаматли ҳаётга қадам қўйди, фақат техник билимлар ва инновациялар орқали иқтисодий муваффақиятларга эришди.

Марк Цукерберг эса Facebookни яратишда ахборот технологиялари ва ижтимоий тармоқлардан фойдаланиш орқали ўз бойлигига асос солди. Улар босиб ўтган йўл шуни кўрсатмоқдаки, агар жамиятда имкониятлар бўлса, тўғри ва самарали фойдаланиш орқали катта муваффақиятга эришиш мумкин. Ҳар қандай моддий юксалиш асосида, аввало, билим ва меҳнат ётади. Яъни бойлик манбаи ҳар жиҳатдан билимга боғлиқ.

Инсон янги билим ва кўникмаларга эга бўлиш орқали фақат молиявий жиҳатдан эмас, балки маънавий жиҳатдан ҳам бой бўлмоғи лозим. Гап шундаки, бойлик абадий бўлиши учун фақат қимматли активларга эмас, балки аҳамиятли ва инсонга фойда келтирадиган ишларга эътибор қаратиш муҳимдир.

Яна бир бадавлат шахс Воррен Баффет ҳаётини алоҳида тилга олишни истардик. У дунёнинг энг катта сармоявий инвес­торларидан бири, ўз бойлигини яратишда қисқа ва узоқ муддатли инвестициялар билан бирга, билимга ва соғлом иш тажрибасига алоҳида эътибор қаратган. Унинг ­фикрига кўра, билим ва тажриба бу молия­­вий муваффақиятнинг асосий калитидир. Баффетнинг тажрибаси шуни кўрсатадики, агар инсон иқтисодий билимга эга бўлса, у молиявий бойликка эришиш учун катта имкониятларни қўлга кирита олади.

Жамиятда барча инсонлар бой бўлиши учун тенг имкониятларга эга бўлиши керак. Бу, ҳақиқатан ҳам, ижтимоий адолат, барқарорлик ва инсониятнинг ҳар бир аъзосига бўлган муносабатлардаги тенгликка асосланади.

Молиявий бойликни тушунишда ижтимоий муҳит ҳам муҳим омил саналади. Бу дунёда бирон кимса бой бўлса, унинг бойлиги кишилик жамиятига ҳам таъсир қилиши керак. Чунки агар жамиятда ахлоқ, бағрикенглик ва ҳамжиҳатлик бўлса, ҳар бир инсон ўз ҳаётини ривожлантириш учун зарур имкониятларга эга бўлиши мумкин.

Илон Маск SpaceX ва Tesla каби лойиҳалар орқали дунёдаги энг инновацион компаниялар асосчисига айланди ва унинг корхоналари жамият учун ижтимоий таъсир кўрсата олади. Маскнинг ижтимоий масъулиятга оид қарашлари шуни кўрсатадики, биз фақат молиявий бойликни қўлга киритиш билан чекланмасдан, жамиятга ижобий таъсир кўрсатишни ҳам назарда тутишимиз лозим.

«Ҳамма бой бўлсин» – бу ушалмас орзу эмас. Агар бу орзуни рўёбга чиқариш учун бошланган умуммиллий ҳаракатга ҳамма бир ёқадан бош чиқариб ҳисса қўшса, албатта, ижобий ва самарали натижаларга эришиш мумкин. Муҳими, барча инсонлар учун тенг имкониятлар, ижтимоий барқарорлик ва соғлом иқтисодий муҳит яратиш зарур. Бунинг учун, аввало, таълим, ахлоқ ва маънавиятга алоҳида эътибор қаратиш керак.

Дилдора ИБРОҲИМОВА
«Ishonch»