Бу ҳақда Лас-Вегасдаги дафн маросими уйи томонидан эълон қилинган маълумотда маълум қилинган. “Кевин ўзига хос шахс эди. Унинг ҳаётининг катта қисми хаёлий ҳикояга ўхшайди”, дейилади унда. Уни таниганларнинг кўпчилиги марҳумга нисбатан “ёрқин” сўзини ишлатишарди. Хўш, Кевин Митник ким эди? У АҚШда нега бунчалик машҳур бўлган?

Машҳур хакернинг отаси болалигида оиласини ташлаб кетган. Онаси доим ишдалигида сабаб, бола кўп вақтини турли нарсаларга сарфлар, улар орасида ахборот технологиялари ҳам бор эди.

Кевиннинг илк бор омма эътиборига тушиши ўтган асрнинг 80-йилларига бориб тақалади.1982 йилда Кевин Митник Шимолий Америка ҳаво мудофааси қўмондонлиги компьютерини ҳазил тариқасида бузиб кирган. Шундан сўнг, у хавфсизлик тизимларида заиф томонларни қидириб, ўз имкониятларини ўрганишни давом эттирди. Мисол учун, у қўнғироқларни тинглаш ва ҳазил қилиш ёки мукофотларни ютиш учун телефон компанияларига дастурига киришни яхши кўрарди. Улар орасида уй телефонларини қайта дастурлаш ҳам бор эди, йигит ўзинингқобилиятидан ёмон ниятлиларга қарши фойдаланган: телефон сўзлашувларидан бирида у гаров ҳақидаги талабга ҳам гувоҳ бўлган.

1988 йилда кибердаҳо йирик Digital Equipment Corporation компьютер компанияси тармоғига киришга муваффақ бўлди. У тизим администраторига қўнғироқ қилиб, ўзини тизимнинг етакчи ишлаб чиқарувчиси сифатида кўрсатди ва суҳбатдошини ўз паролини унутганига ишонтира олди. Парол қайта тикланганида, у ушбу ҳисоб остида тизимга кирди ва барча маълумотларни DEC операцион тизимининг манба кодини юклаб олган хакер дўстларига ўтказди. Митникнинг дўстлари, унинг топқирлигидан ҳайратга тушган бўлсаларда, охир-оқибат, бузғунчилик ҳақида хабар бериб, уни хавфсизлик хизматига топширишди. Расмийлар кейинчалик уни компанияга 4 миллион доллар зарар етказганликда ва 1 миллион долларлик дастурий таъминотни ўғирлаганликда айблади. 1989 йилда Митник илк бор судланди: у бир йилни федерал қамоқхонада ўтказди. Кейин яна олти ой давомида у “компьютерга қарамликдан даволанди”, ҳатто қурилмаларга тегиниши тақиқланди.

Қамоқхонадан чиққач, Кевин ҳуқуқ-тартибот идоралари уни кузатиб юришини сезиб қолди. Лекин бу унинг хакерлик фаолияти билан шуғулланишда давом этишига тўсқинлик қилмади. У Федерал қидирув бюросини алдаб, унга тегишли ҳар қандай маълумотни топишга ҳаракат қилмоқчи эди. 1993 йилда Калифорния штати полицияси Митникни ФҚБ агентларининг телефонларини тинглаган ва ҳайдовчилик гувоҳномаси маълумотлар базасига ноқонуний кириш имконига эга бўлган деб даъво қилди. Уни ҳибсга олиш учун ордер берилган, бироқ уддабурон хакер узоқ вақт ёлғон номлар остида яширинишга муваффақ бўлган, тез-тез яшаш жойини ўзгартирган.

1995 йил 15 февралда ФҚБ Кевин Митникни Шимолий Каролинадаги квартирасида ҳибсга олди. Киберхавфсизлик бўйича япониялик мутахассис Цутому Шимомура уни уяли сканерлар ёрдамида кузатишга ёрдам берди. Суд жараёнида эса Митник ҳамкасбининг маҳоратини ҳурмат қилишини тан олди.

The New York Times қўлга олинган хакерни “энг кўп қидирилган киберўғри” деб атади. Худди шу мақолада айтилишича, Сан-Франсискодаги прокурор ёрдамчиси Кент Уокер дунёда ҳеч бир компьютер хакери бу қадар синчиклаб кузатилмаганини тан олган. “У гўё миллионлаб долларлик корпоратив тижорат сирларига эга бўлган. Бу жуда катта таҳдид эди”, деди Уокер.

Ҳукумат уни Motorola, Novell, Nokia ва Sun Microsystems каби кўплаб компанияларга миллионлаб доллар зарар етказганликда айблади. Бундан ташқари, унинг компьютерида 20 мингта кредит карта рақамлари мавжуд файл топилган. Маълумотлари ўғирланганлар орасида ҳатто Силикон водийси миллионерлари ҳам топилган. Бироқ, Митник бу маълумотдан шахсий манфаатлар учун фойдалангани ҳақида ҳали ҳеч қандай далил йўқ. Хакернинг таъкидлашича, у ҳеч қачон ҳеч кимга зарар етказишга уринмаган ва фақат ўзи учун “интеллектуал чақириқ”ни кўрган:

“Мен шунчаки завқланардим. Тизимларни бузиш ва кодларни олишда ўзимни сеҳргар каби ҳис қилдим. Шунинг учун мен мобил телефонларни овладим, операцион тизимларга киришни ўргандим - мақсад уларни осон ва янги йўллар билан бузиб кўришни ўрганиш эди”. Кейинчалик буни 2011 йилда Митникнинг бизнес шериги бўлган Сту Суверман тасдиқлади: унинг айтишича, унинг ҳамкасби “ҳеч қачон пул учун хакерлик қилмаган”.

Митник 1991 йилда сайёрадаги энг машҳур хакер мақомини олди. The New York Times журналисти Маркофф кибержиноятчи ҳақида бир нечта мақолалар чоп этиб, унинг 1980 йиллардаги ҳужумларининг аксариятини ёритишга ҳаракат қилди. Кейинчалик у “Бузиб кириш” фильми учун асос бўладиган китоб ёзади.

“У ўз мақоласида мен ҳақимда аниқ манбаларга иқтибос келтирмаган ҳолда бир неча ўнлаб гапларни киритди. Ҳатто минимал текширув ҳам буларнинг барчаси ёлғон эканлигини кўрсатади. Маркофф мени ҳеч қандай асоссиз “кибержиноятчиларнинг энг кўп қидирилаётгани” деб атади. У ёлғон гапирди, гуёки мен ФҚБнинг телефонини тинглаганман (аслида буни қилмаганман) ва ҳеч қачон бирон бир компьютер ёки тизимга қасддан зарар етказмаган бўлсам ҳам, мени “вандал” дейишди”, дея ғазабланиб ёзган, Митник ўз хотираларида.

Хакер 20 йилгача қамоқ жазосига ҳукм қилинган, бироқ 1999 йилда у бир неча айбловлар бўйича ўз айбига иқрор бўлган, 2000 йил бошида эса озодликка чиққан. Аммо кейинги уч йил давомида унга оддий стационар телефондан бошқа алоқа технологиясидан фойдаланиш тақиқланди.

Озодликка чиққанидан сўнг, Митник тижорат компаниялари ва давлат идоралари ходимларига ижтимоий муҳандислик бўйича маслаҳат ва дарс беришни бошлади. У ахборот хавфсизлигига ихтисослашган Mitnick Security Consulting компаниясига асос солган.

Бундан ташқари, Митник журналист Уилям Саймон билан ҳаммуаллифликда бир нечта китобларни ёзган: “Алдаш санъати” (2002), “Босқинчилик санъати” (2005) ва “Тармоқдаги шарпа. Энг йирик хакернинг хотиралари” (2011). 2017 йилда унинг яна бир асари нашр этилди: унинг номи “Кўринмас бўлиш санъати: катта маълумотлар асрида махфийликни қандай сақлаш керак” дея аталарди.

2023 йилда жиддий касалликка қарши курашаётган Кевин Митник ишлашда давом этди: апрель ойида у энг сўнгги пароль кракерини – ахборот хавфсизлигини тезкор текшириш ва заифликларни аниқлаш имконини берувчи дастурни чиқарди. Бу унинг энг охирги ишларидан бири эди.

Аброр Зоҳидов