XIX asrning ikkinchi yarmida London aholisi tez o'sdi. Shaharning g'arbiy qismidagi port hududi gavjum edi. Yagona bo'lgan London ko'prigi esa yuklarga bardosh bera olmadi, tirbandliklar, noqulayliklar vujudga keldi. Shuning uchun yangi ko'prik qurishga qaror qilindi. 1876 ​​yilda o'tish joyi bilan bog'liq vaziyatni hal qilish bo'yicha qo'mita dizayn tanlovini e'lon qildi, unda 50 dan ortiq ish taqdim etildi. Eng yaxshi ish arxitektor Xorac Jons tomonidan ishlab chiqilgan osma ko'prik loyihasi edi.

Afsuski, u o'z ishining natijasini ko'rmadi, qurilish boshlanganidan bir yil o'tib vafot etdi. Uning o'rnini arxitektor Jon Vulf-Berri egalladi. Biroq, Tauer ko'prigini kim qurganligi so'ralganda, tarixchilar Xorac Jonsning ismini aytishadi, chunki ilk loyiha unga tegishli. Qurilish 8 yil davom etdi. 1894 yilda Tauer Brij qurilganida qirollik oilasi a'zolari ishtirokida tantanali ochilish marosimi bo'lib o'tdi.

Minora ko'prigi ikkiga ajraladigan inshoot ekanligini hamma ham bilavermaydi, shuning uchun bu masala bo'yicha tez-tez qizg'in bahs-munozaralar bo'lib turadi. Ushbu struktura haftada bir necha marta maxsus jadvalga muvofiq o'rnatiladi. Tauer ko'prigi rasmiy veb-saytida jadval haqida ishonchli ma'lumotlar mavjud.

Ko'prikning ochilish va yopilish vaqtlari bilan bog'liq qiziq voqealar yuz bergan. Masalan, bu 1997 yilda AQSh prezidenti Bill Klinton bilan sodir bo'lgan. AQSh rahbari korteji ko'prikdan o'tayotganda inshoot birdan ochila boshlagan va avtomobillarning bir qismi ko'prikning narigi tomonida qolib ketgan. Huquqni muhofaza qilish organlariga qilingan qo'ng'iroqlar daryodan kemalar o'tib ketgunga qadar ko'prikni muddatidan oldin yopishga yordam bermadi.

1952 yilda yanada keskin vaziyat yuzaga kelgandi. Noma'lum sabablarga ko'ra ko'prikni ochish signali berilmagan, biroq o'sha paytda uning yonidan 20 nafar yo'lovchisi bo'lgan avtobus harakatlanayotgan edi. Haydovchi Albert Ganton ko'prik ochilishi boshlaganini ko'rib, tezda qaror qildi. U gaz pedalini bor kuchi bilan bosib, ko'prikning narigi tomoniga otildi. Ganton yo'lovchilar hayotini saqlab qolgani uchun 10 funt sterling miqdorida mukofot ham oldi. Avvallari ko'prik kuniga 50 marta ikkiga ajralardi, hozir bir haftada 4-5 marta bu ish amalga oshiriladi. Ko'prikni bir kunda 20 mingdan oshiq avtomobil kesib o'tadi.

Ko'prik loyihasini tasdiqlashda qismlarni ulash qancha davom etishi haqidagi savol hal qiluvchi masalalardan biri edi. O'n to'qqizinchi asrning oxirida Temzada transport juda tirband edi va ko'prik soatiga bir necha marta ochilardi. Arxitektor Xorac Jons og'irligi 1200 tonna va uzunligi 61 metr bo'lgan ko'prikning ikki yarmini bor-yo'g'i bir daqiqada ko'tarishga imkon beruvchi o'ziga xos qarama-qarshi og'irlik strukturasini ishlab chiqdi.

Ko'prikning umumiy uzunligi 244 metrni tashkil qiladi. U ikkita oraliq metall tayanchga tayanadi, ular Temzaning pastki qismidagi ishonchli poydevorga o'rnatiladi. Har bir tayanch qismning balandligi 65 metrni tashkil qiladi. Korroziyadan himoya qilish uchun tayanchlar tosh bilan qoplangan va gotik minoralar shaklida qurilgan. 1977 yildan 2010 yilgacha restavratsiya qilingunga qadar ko'prik qizil, oq va ko'k rangga bo'yalgan. Keyinchalik uning ranglari ko'k va oqqa qayta tiklandi.

Ko'prikni ko'tarishda piyodalarga noqulaylik tug'dirmaslik maqsadida minoralarda spiral' zinapoyalar va liftlar qurildi. Ulardan biri faqat ko'tarilish uchun ishlagan, ikkinchisi - tushish uchun. Ko'prik to'liq ochilganda ham piyodalar galereyasi bo'ylab yurish mumkin bo'ladi. Biroq aholi boshida ko'prik yopilguncha kutishni ma'qul ko'rdi va faqatgina ozchilik 40 metr balandlikka ko'tarilib, tavakkal qilgan. Shuning uchun 1910 yilda piyodalar galereyasi yopildi. U o'z ishini faqat yigirmanchi asrning oxirida, ko'prikda tarix muzeyi va kuzatuv maydonchasi qurilgandan keyin tikladi. 2014 yilda galereyalardan birida shisha polli kuzatuv maydonchasi o'rnatildi. Tashrif buyuruvchilar to'g'ridan-to'g'ri oyoqlari ostiga qarab, ko'prik tomosha qilish uchun noyob imkoniyatga ega bo'ldilar. Bu yerdan butun shahar hududi, Bukingem saroyi va Abbey minoralarining hayratlanarli manzarasini ko'rish mumkin.

Ko'prik qurilishidan oldin Temza bo'ylab o'tishning eng tez yo'li Tauer yer osti tunneli edi, ammo 1898 yilda u samarasizligi sababli yopildi. Bugungi kunda ko'prik muhim bo'lib, u bo'ylab juda ko'p mashinalar va odamlar harakatlanadi va ma'lum vaqtlarda katta kemalarning o'tishiga imkon beriladi.
Tauer ko'prigi har doim poytaxtning ramzi bo'lib kelgan, shuning uchun uni ko'pincha London ko'prigi deb atashgan. Ammo bunday ko'prik Temza daryosining yuqori qismida allaqachon mavjud edi. 1968 yilda qiziqarli voqea yuz berdi. Amerikalik ishbilarmon Robert Makkallok, mish-mishlarga ko'ra, Tauer Brij deb adashib, buzish uchun mo'ljallangan London ko'prigini sotib oldi. Uni sotib olish uchun u 9,5 million dollar sarflagan. Lekin keyinchalik Makkallok bu ma'lumotni rasman o'zi inkor etgan.

Robert Makkallok missurilik neft' magnati bo'lib, Arizona shtatidagi Xavasu ko'lining sharqiy qirg'og'ida shaharchaga asos solgan edi. Shtat hukumati bu yerlarni o'zlashtirish va'dasi evaziga Makkallokga katta neft' koni bo'lgan uchastkani tekinga berdi. Robert aholini ko'paytirish, o'z shahriga yangi aholini jalb qilish uchun har xil yo'llarni qidirdi. Ehtimol, shuning uchun ham London ko'prigini sotib olish unga juda jozibali bo'lib tuyuldi. Buzib kelingan ko'prik Xavasu ko'li va Pittsburg punkti o'rtasida o'rnatildi.

Nima bo'lgan taqdirda ham harakat va sarflangan mablag' to'liq o'z samarasini berdi. Eski London ko'prigi Xavasu sitiga ommaviy axborot vositalari va sayyohlarning katta oqimini jalb qildi. Shahar katta tezlikda rivojlana boshladi.
Qiziqarli ma'lumot: Tauer ko'prigi qurilishida 432 nafar quruvchi ishlagan. Ko'prik davlat g'aznasiga o'sha paytda 1 million 184 ming funtga tushgan. Uning qurilishi uchun 11 ming tonna po'lat ishlatilgan.

Abror Zohidov