Газли шарлар – байрам ва тантаналаримизни безашда кенг қўлланиладиган рангли ва ёқимли нарсадир. Уларнинг осонгина кўтарилиб, осмонда учиши бизга ҳайрат ва қувонч бағишлайди. Бироқ, бу ранг-баранг гўзалликнинг ортида яширинган хавфли экологик оқибатларни кўриб чиқиш вақти келди.

Бугунги кунда тўй, туғилган кун, битирув маросимлари ва бошқа байрамларни безашда газли шарларни ишлатиш одат тусига кирган. Реклама компаниялари тадбирларида газли шарлар лого ва шиорлар билан безатилган ҳолда учирилиши ҳам кўп учрамоқда. Шу билан бирга, газли шарлар болалар учун ёқимли ўйинчоқ воситаси ҳамдир.

Келинг, энди газли шарларнинг атроф-муҳитга қанчалик зарар етказиши ҳақида тўхталсак.

Ҳаво ифлосланиши: Газли шарлар гелий ёки ҳаво билан тўлдирилади, аммо кўпинча уларнинг қобиқлари латех ёки пластмассадан тайёрланади. Бу материаллар табиий равишда парчаланмайди, улар атроф-муҳитда узоқ вақт қолади.

Тошқин ва сувларда тўпланиши: Газли шарлар парчаланмайди ва ерга ёки сувга тушганда узоқ вақт давомида табиатда қолади. Бу эса ҳайвонлар учун хавфли, чунки уларни ютиб юборишга ёки уларга тиқилиб қолишга олиб келиши мумкин.

Олов хавфи: Газли шарлар ўз-ўзига аланга олдиришга қодир бўлиши мумкин. Айниқса, улар электр ўтказгичлари ёки иссиқ нарсалардан узоқда сақланиши керак.

Пластик чиқиндилар: Кўпгина газли шарлар пластикдан қилинган бўлиб, бу эса пластик чиқиндилар муаммосини кучайтиради. Пластик парчаланадиган бўлса ҳам, у жуда узоқ вақт давомида микропластикларга айланади ва экосистемаларни ифлослантиради. Газли шарлар ўрнига гуллар, рангли ленталар, баннерлар ва бошқа экологик тоза безакларни ишлатиш мумкин.

Газли шарлар гўзал ва ёқимли кўринади, бироқ уларнинг атроф-муҳитга салбий таъсири жуда катта. Уларнинг осмонга қўйилиши экологик муаммо яратади. Экологик тоза алтернативлардан фойдаланиш ва газли шарларни қайта ишлатиш муҳим аҳамиятга эга. Шунингдек, газли шарларнинг хавфларини тушуниш ва уларни эҳтиёткорлик билан ишлатиш зарур.

Муқобил ечимлар:

Қўлда ишлаб чиқарилган шарлар, коғоз, мато, жун ва бошқа табиий материаллардан қилинган шарларни ўзингиз қилишингиз ёки сотиб олишингиз мумкин. Бу шарлар экологик жиҳатдан тоза ва қайта ишланиши мумкин.

Биодеградабел шарлар пластикдан ясалган, лекин табиатда тезроқ парчаланадиган бўлиб, атроф-муҳитга зарар етказиш хавфини камайтиради. Ҳаво шарлар қоғоздан ясалган ва декоратив жиҳатдан ҳам чиройли кўринишга эга. Уларни қайта ишлаш мумкин ва экологик жиҳатдан тоза.

Ҳозирда технология ривожланиб бораётгани сабабли электрон шарлар ҳам пайдо бўлмоқда. Улар учиб юради ва ёруғлик билан безатилган бўлади.

Газли шарлар экологик муаммоларга сабаб бўлади ва уларни ишлатишдан олдин эҳтиёт бўлиш керак. Муқобил ечимларни танлаш, юқоридаги каби алтернатив йўллардан фойдаланиш атроф-муҳитни сақлашга ёрдам беради.

Машҳура ЖЎРАҚУЛОВА
Ishonch.uz