Бундай ҳаракатлар Қозоғистон, Россия ва Украина ёшлари орасида кузатилиши билан бирга, Тошкент шаҳрида ҳам учрамоқда.

Экспертлар фикрича, квадроберлик бола ўзига ҳайвонларнинг агрессив ҳаракатларини қабул қилишига, ўзини ва атрофдагиларни жароҳатлашига, боланинг ҳали тўла шаклланмаган психикасига зарар етишига ҳамда унинг жамиятдан ажратилиб қолишига олиб келиши мумкин.

Квадробика ўзи нима? У қачон қаерда пайдо бўлган?

Квадрабика – бу болалар ва ўсмирлар орасида машҳур тенденция, машғулот, субкултура ва фитнес ўртасидаги нарса. Квадробика (лотинча қуаттуор – “тўрт” ва инглизча аэробика –“аэробика” дан) - бу норасмий спорт тури бўлиб, квадраберлар ҳайвонларнинг ниқобларини кийиб, кийимларига думларини боғлайдилар, юрадилар, югурадилар ва тўрт оёққа сакраб, ўзларини ҳайвонларга ўхшатадилар.

Ўзларини "Тҳерианс" деб атайдиган ТикТокер гуруҳлари ўзларини ҳайвонлар деб билганлар учун учрашувлар ўтказадилар. "Териан" атамаси психологик жиҳатдан ўзини ҳайвон деб биладиган ва ўзини худди шундай тутадиган одамларни англатади.

Кўпинча болалар мушукларнинг ниқобларини ясашади. Улар орасида тулкилар, бўрилар ва итлар ҳам анча машҳур. Ниқоблар жуда реал бўлиши мумкин, лекин кўпинча улар карнавалга ўхшайди – турли хил безаклар, учқунлар, тўқмоқлар.

Болалар ҳайвонларнинг товушларини чиқариши ва одатларини такрорлашлари мумкин, баъзилари эса ҳатто мушукларнинг овқатини ейишади ва тишлайдилар. Қоида тариқасида, буларнинг барчаси очиқ ҳавода, гуруҳлар иштирокида бўлади.

Кейинги пайтларда бу жуда оммалашмоқда. Ҳатто кўчаларда болаларни тишлаб олиш ҳолатлари ҳам кузатиляпти.

Квадрат қандай пайдо бўлди ва машҳурликка эришди?

Квадрабиклар Японияда пайдо бўлган. 2008 йилда спринтер Кеничи Ито 100 метр масофани тўрт оёқда 18,58 сонияда босиб ўтиб, рекорд ўрнатди. Кўп йиллик машғулотлардан сўнг у яна 15,71 сонияда 100 метрга югуриб, Гиннеснинг рекордлар китобига кирди. Аммо тўртта субкултура кейинчалик АҚШда ривожланди ва мўйнали жамоаларнинг машҳурлиги билан чамбарчас боғлиқ бўлди.

2022 йилда америкалик Колин Маклюр 15,66 сония натижа билан Кеничининг рекордини янгилади. Спортчининг сўзларига кўра, у интернетда югуришнинг ушбу турига оид видеоларни кўриб, ўзида туғма истеъдод борлигини англаб, машғулотларни бошлаган.

Шунингдек, 2015 йилда YouTube'да квадратикларга кириш бўйича биринчи видео пайдо бўлди. У ерда ниқоб ёки дум каби атрибутларга эга бўлмаган қиз тўрт оёқлаб стадион бўйлаб юради ва югуради, тўсиқлардан сакраб ўтишни кўрсатади. Таърифда у ўз коллежи кампусидаги одамларнинг бу фаолиятга қизиқиши ва ҳаракатларни такрорлашга уринаётганидан хурсанд.

2024 йилда квадробика катта машҳурликка эришди.

Бугунги кунда ТикТок тўртбурчак машғулотларига бағишланган жуда кўп сонли видеоларни нашр этмоқда. Асосан, бу ниқоб ва думини кийган бола ёки ўсмир қўлларига тушиб, чиройли сакрашни амалга оширадиган қисқа видеолар. Буларнинг барчаси томошабинлар ҳаракатларнинг нафислигини қадрлаши учун секин ҳаракатда кўрсатилган.