Savol: Xodim mehnat ta'tiliga chiqmaslik huquqiga egami? Ish beruvchi ham rozi, xodim ham tilxat yozib berdi.

Savolga huquqshunos Muhammadamin Karimjonov javob beradi.

Bu mehnat qonunchiligiga zid hisoblanadi. MK 230-moddasiga ko'ra, har yilgi mehnat ta'tili har yili, ushbu ta'til berilayotgan ish yili tugaguniga qadar berilishi kerak.

Ishlab chiqarish xususiyatiga ega sabablarga ko'ra joriy yilda har yilgi mehnat ta'tilini to'liq berish imkoni bo'lmagan alohida hollarda xodimning roziligi bilan ta'tilning 14 kalendar kundan ortiq bo'lgan qismi keyingi ish yiliga ko'chirilishi mumkin bo'lib, ushbu yil davomida undan foydalanilishi shart.

O'n sakkiz yoshga to'lmagan xodimlarga, nogironligi bo'lgan xodimlarga har yilgi mehnat ta'tilini, shuningdek ushbu Kodeksning 481 va 483-moddalarida ko'rsatilgan har yilgi qo'shimcha ta'tillarni bermaslik taqiqlanadi.

MK 225-moddasiga ko'ra, ish yili deganda xodimning muayyan ish beruvchida 12 oyga teng bo'lgan va haqiqatda ish boshlangan sanadan e'tiboran hisoblab chiqariladigan ish davri tushuniladi.

Masalan, xodim bugundan 22.12.2023 dan ish boshladi. Uning ish yili 22.12.2023 dan 21.12.2024 gacha bo'ladi. Bizning misolda har yilgi mehnat ta'tili ta'til berilayotgan ish yili tugaguniga qadar ya'ni 21.12.2024 gacha ( shu kuni ham) berilishi kerak.

Ko'pchilik mana shu o'rinda kalendar yilga chalg'ib ketib, xodimni 31-dekabrgacha ta'tilga chiqarsam bo'ladi deb, xato o'ylashadi. Ya'ni xodimni kalendar yil tugagunga qadar emas, xodimning ish yili tugaguniga qadar ta'tilga chiqarish shart ekan.

Demak, yuqoridagilardan xulosa qilsak, xodimga ish yili tugagunga qadar (kalendar yil tugagunga qadar emas) ta'til berilishi kerak ekan. Xodim ta'tilga chiqmaslikka tilxat yozib bergani ham ahamiyatga ega emas.

Ko'pchilik hozir o'ylayotgan bo'lsa kerak, falonchijon 5 yildan beri, falonchixon esa deyarli 10 yildan beri ta'tilga chiqmaganku deb... Bu mehnat qonunchiligini buzilishi hisoblanadi.

Agar ish beruvchi ushbu qoidalarga rioya qilmasa, MJTK 49-moddasiga ko'ra, mansabdor shaxs tomonidan mehnat va mehnatni muhofaza qilish to'g'risidagi qonunchilikni buzish, bazaviy hisoblash miqdorining 5 baravaridan 10 baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo'ladi. Xuddi shunday huquqbuzarlik ma'muriy jazo chorasi qo'llanilganidan keyin bir yil davomida takroran sodir etilgan bo'lsa, bundan bila turib g'ayriqonuniy ishdan bo'shatish mustasno, bazaviy hisoblash miqdorining 10 baravaridan 15 baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo'ladi.