Савол: Танишим ишлайдиган корхона қишлоқ хўжалиги билан боғлиқ. Шу сабабли маошининг бир қисми қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари билан тўланади. Бироқ айрим вақтларда бу маҳсулотларни олиш учун ҳосил йиғим-теримини кутишга мажбур. Иш ҳақи қисман маҳсулотлар билан тўланиши қонунийми?

Танзила ЎРМОНОВА,
Тойлоқ тумани

Жавоб: Меҳнат қонунчилигига мувофиқ ходимга иш ҳақи миллий валютада (сўмда) тўланади. Иш ҳақини қарз мажбуриятлари, тилхатлар, купонлар тарзида тўлаш, шунингдек, меҳнатга натура шаклида ҳақ тўлаш тақиқланади.

Шу билан бирга, Меҳнат кодексининг 256-моддасида Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланадиган тартибда меҳнатга натура шаклида ҳақ тўлашга ҳам йўл қўйилиши кўзда тутилган.

Шу асосда 2023 йил 13 июлда Вазирлар Маҳкамасининг «Иш ҳақини натура шаклида тўлашни тартибга солиш тўғрисида»ги 286-сонли қарори қабул қилинган. Унга кўра, ходимнинг ёзма розилигига асосан ­қуйидаги ҳолларда меҳнатга натура шаклида ҳақ тўланади:

– ходим ёки унинг оиласи истеъмоли учун иш берувчи томонидан ишлаб чиқарилган ва етиштирилган озиқ-овқат ҳамда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари билан ҳисоб-китоб қилиш;

– ўзига хизмат кўрсатилиши ва уй хўжалигини юритишда кўмаклашиш мақсадида уй хизматчиларини ёллаган иш берувчилар томонидан уй хизматчиларига озиқ-овқат ва вақтинча яшаш учун уй-жой билан таъминлаш шаклида ҳисоб-китоб қилиш.

Иш ҳақини натура шаклида тўлаш шарти ходимнинг розилиги асосида у билан тузиладиган меҳнат шартномасида кўрсатилиши керак. Бунда иш ҳақининг натура шаклидаги умумий суммаси 30 фоиздан ортиқ бўлиши мумкин эмас.

Шунингдек, қишлоқ хўжалиги товар ва озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқарувчи иш берувчилар томонидан тақдим этилаётган маҳсулотларнинг нархини уларнинг таннархидан юқори белгилаш тақиқланади.

Ҳуқуқ ва халқаро ҳаёт бўлими